ZIEMNIAKI: SMACZNE I ZDROWE
Zanim ziemniaki stały się powszechnie znane w Europie, upłynęło wprawdzie sporo czasu, ale teraz trudno wyobrazić sobie kuchnie bez tych wartościowych warzyw. Są wartościowym źródłem białka o korzystnym składzie aminokwasowym.
WARTOŚCI ODŻYWCZE:
Ziemniaki zawierają bardzo mało tłuszczów i są bez cholesterolu. W 100 g. ziemniaków to tylko 79 kalorii. Zawierają więcej witaminy C, niż jabłko. W skład kartofli wchodzą także witaminy A, E, B1, B2 i B6. . Ze składników mineralnych w ziemniakach obecne są spore ilości obniżającego ciśnienie krwi potasu, wzmacniający kości wapń oraz działający korzystnie na układ nerwowy magnez, a także fosfor, żelazo, cynk, miedź i mangan. Ziemniaki są też źródłem cennego białka roślinnego.
ODMIANY ZIEMNIAKÓW:
- ziemniaki sałatkowe np. Frezja, nie rozsypują się podczas gotowania, zawierają mniej skrobi i mają cienką skórkę. Nadają się do różnego rodzaju sałatek i zapiekanek.
- ziemniaki uniwersalne np. Sokół, Malwa, Irys, ugotowane zachowują kształt, nie rozpadają się. Doskonałe na frytki, zapiekanki i do gotowania oraz jako dodatek do potraw z sosami.
- ziemniaki mączyste np. Koral czy Janka, zawierają wyjątkowo dużo skrobi, mają kruchy, rozpadający się podczas gotowania miąższ. Idealne do zup, ciast, placków, puree i do pieczenia w folii aluminiowej. Przy innych metodach pieczenia łatwo wysychają i rozpadają się.
- odmiany francuskie np. Roseval ( z czerwoną skórką ) dostępne są na rynku od sierpnia do października. Ziemniaki uniwersalne, o żółtym, aromatycznym miąższu.
- bamberger hoernle ( bamberskie rożki ) są ziemniakami uprawianymi w Bawarii w rejonie Bambergu ( Gorna Fronkonia ). Wyróżniają się wydłużonym kształtem.
- ziemniaki kleiste typu Idahoe, amerykańskie Idahoe są olbrzymami wśród kartofli. Wyjątkowo mączyste, idealnie nadają się do pieczenia w piekarniku.
JAK KUPOWAĆ ZIEMNIAKI?
Kupując ziemniaki, należy wybierać twarde bulwy bez przebarwień i kiełkujących oczek. Kartofle zakupione w plastikowych workach najlepiej od razu przełożyć: najlepiej przechowuje się w chłodnym, ciemnym i przewiewnym miejscu. Przy zbyt niskiej temperaturze skrobia zamienia się w cukier i ziemniaki nabiorą nieprzyjemnego, słodkawego smaku. Jeśli będzie zbyt ciepło i jasno, bulwy porosną kiełkami, zaczną zielenieć, gromadząc substancje trujące. Ziemniaków nie należy przechowywać wspólnie z cebulą. gdyż szybko zgniją.
PRZEPISY Z ZIEMNIAKAMI:
WIEJSKA TARTA ZIEMNIACZANA
Tarta ziemniaczana o posmaku cebulki z dodatkami ulubionej kiełbasy. Jest lekka, puszysta i nie rozpada się. Pięknie wygląda i dobrze smakuje. Danie smaczne na ciepło jak i na zimno.
Składniki:
500 g. ziemniaków
1 cebula
1/2 czerwonej cebuli
1 pętko kiełbasy śląskiej lub innej
1 i 1/2 łyżeczki soli
2 jaja
5 łyżek mąki
1/2 łyżeczki oleju
Metoda:
1.
Ziemniaki obrać, umyć, pokroić na mniejsze części i umieścić wraz z obraną białą cebulą w malakserze o ostrych nożach. Miksować aż powstanie puszysta masa. Dodać jaja, sól. Miksować 2 min. Następnie wsypać mąkę i znowu chwilę miksować. Formę do tarty wysmarować olejem. Wylać masę ziemniaczaną.
2.
Kiełbasę pokroić w cienkie plastry i umieścić na masie ziemniaczanej. Czerwoną cebulę obrać i pokroić w piórka. Następnie wyłożyć na masę ziemniaczaną. Placek wstawić do piekarnika nagrzanego do 170 stopni na ok 50 min. Sprawdzać patyczkiem.
PLACKI ZIEMNIACZANE PO WĘGIERSKU
Bardzo rozgrzewające placuszki. Sos lekko ostry. Na zimne jesienne jak i wiosenne dni.
Składniki:
Placki:
4 ziemniaki
sól do smaku
1 cebula
1 jajko
5 łyżek mąki
olej do smażenia
Gulasz:
1 czerwona papryka
3 pieczarki
300 ml. wody
500 g. szynki wieprzowej
1 łyżka papryki słodkiej mielonej
1/2 łyżeczki ostrej papryki mielonej
1 łyżeczka soli
szczypta pieprzu
Zaklepka:
1/2 łyżeczki mąki ziemniaczanej
1 łyżka wody
Metoda:
1.
Ziemniaki obrać, pokroić na małą kostkę i umieścić w blenderze. Zmielić. Dodać jajko, cebulę, sól. Dalej miksować. Dodać mąkę, wymieszać. Nakładać łyżką placki na rozgrzany olej.
2.
Nakładać łyżką placki na rozgrzany olej. Smażyć na złoto z każdej strony.
3.
Sos: Mięso pokroić w małą kostkę. Przyprawić. Wrzucić na patelnię z rozgrzanym olejem. Podsmażyć. Potem przykryć pokrywka, dolać 100 ml. wody i dusić ok. 30 min.
4.
Paprykę pokroić w małą kostkę i dodać do sosu. Dalej przykryć, i dusić na małym ogniu kolejne 30 min.
5.
Pieczarki obrać, pokroić w plastry. Dodać do gulaszu. Wlać resztę wody. Gotować ok 15 min. Zrobić zaklepkę. Rozmieszać z sosem. Chwilkę gotować i wyłączyć. Gulasz nakładać na placki.
ZIEMNIACZKI TALARKI W ŚMIETANIE
Talarki ziemniaczane to alternatywa dla ziemniaków gotowanych. Gdy znudzą nam się ziemniaki gotowane robię ziemniaki w plasterkach. Jednak najlepiej smakują mi tak podane młode ziemniaczki. Takie talarki można podawać na różne sposoby. Nadają się na obiad jak i kolację ( od czasu do czasu ). Jeszcze lepiej smakują z grillowanym mięskiem.
Składniki:
ziemniaki 7 szt.
sól 1 łyżeczka
Pieprz czarny- MŁYNEK 1 szczypta
majeranek otarty 1 łyżeczka
przyprawa do ziemniaków 1 łyżka
oliwa z oliwek 1 łyżka
ząbki czosnku 3 szt.
śmietana 18 % 3/4 małej śmietany
koper świeży do posypania
woda większa połowa szkl.
Metoda:
1.
Ziemniaki obrać, umyć, osuszyć. Pokroić w dość grube talarki - plasterki. Umieścić w misce i przyprawić solą, pieprzem, przyprawą do ziemniaków, majerankiem. Czosnek przecisnąć przez praskę. Dodać oliwę i wszystko wymieszać.
2.
Talarki umieścić na rozgrzanej patelni. Przysmażyć. Dodać wodę. Dusić pod przykryciem ok 20 min., na małym ogniu. Gdy woda odparuje dodać śmietanę. Ogień zwiększyć. Wymieszać. Gdy się ziemniaczki przysmażą z śmietaną, danie gotowe. Na koniec posypać koperkiem.
GRANATY CZYLI KARTACZE Z KIEŁBASĄ I CEBULĄ
Granaty, kartacze, cepeliny takie nazwy nosi te pyszne i syte danie. Najlepiej smakują z kiełbaską i cebulką podane na ciepło.
Składniki:
Kartacze:
ziemniaki ugotowane 5 szt.
ziemniaki 5 szt. (surowe)
mąka- 3-4 łyżki
Farsz:
kiełbasa śląska 3 pętka
cebula 3 szt.
sól 1 szczypta
olej 2 łyżki
Dodatkowo:
woda do gotowania
olej 2 łyżki
sól 1 łyżka
natka pietruszki do posypania
mąka do podsypywania
Metoda:
1.
Surowe ziemniaki zetrzeć na tarce o drobnych oczkach. Starte ziemniaki dokładnie przecisnąć przez lnianą ściereczkę, aby odsączyć wodę z ziemniaków.
2.
Ugotowane ziemniaki przecisnąć przez praskę. Do nich dodać ziemniaki surowe i mąkę. Wymieszać i zagnieść zgrabny wałek. Podsypać mąką. Wałek podzielić na 8 części.
3.
Każdy kawałek ciasta rozgnieść w dłoni obsypanej mąką, tworząc łódeczkę. W środek nałożyć łyżeczkę farszu. Następnie delikatnie zlepić do środka, tworząc mały wałeczek. Kartacze podsypać mąką. Następnie wrzucić do gotującej się wody z dodatkiem oleju i soli. Gdy wypłyną - 1 min. i wyciągamy. Przelewamy delikatnie zimną wodą. Następnie przekładamy na talerzyk polewamy tłuszczykiem i kiełbaską oraz posypujemy natką pietruszki.
KOPYTKA W ŚMIETANOWEJ ZASMAŻCE
Zazwyczaj kopytka jadłam z bigosem, ale u teściowej spróbowałam je w zasmażce. Tak mi posmakowały, że teraz tylko takie robię. Dość ciekawy smak, także polecam spróbować.
Składniki:
Kopytka:
ziemniaki ugotowane ok. 1 kg.
jajko 1 szt.
mąka 1 szkl. + do podsypywania
sól 1 łyżka
woda do gotowania
olej 2 łyżki
woda zimna do zahartowania kopytek
Zasmażka:
śmietana 3 łyżki
masło 2 łyżki
sól morska 1 szczypta
Metoda:
1.
Ostygnięte ziemniaki przeciskamy przez praskę. Dodajemy mąkę i jajko. Ugniatamy tworząc kule, którą dzielimy na 4 części.
2.
Z każdej części tworzymy wałeczek podsypując mąką, z którego z ukosa tniemy małe kluseczki/kopytka. Wodę wlewamy do garnka i czekamy, aż się zagotuje. Dodajemy sól oraz olej. Następnie wrzucamy kopytka.
3.
Gdy kopytka wypłyną na wierzch, gotujemy je jeszcze 1-2 minuty. Następnie wyciągamy i wsadzamy do miski z zimną wodą, aby zahartowały się ( wtedy stają się bardziej sprężyste ).
4.
W rondelku umieszczamy masło. Czekamy, aż zacznie bulgotać, wtedy dodajemy śmietanę i sól. Smażymy na małym ogniu, co chwilę mieszając (trzeba pilnować, aby się nie spaliła) Kiedy masło wyparuje (trochę to potrwa) śmietana zgęstnieje i zacznie nabierać złotawego koloru, wtedy należy energicznie mieszać. Zasmażką posypujemy kopytka.
PYZY Z PASZTETOWĄ
U mnie to tradycja :) Kiedy tylko pomyślę o pyzach z pasztetową od razu wspominam dzieciństwo. Takie pyzunie robiła moja babcia i dalej robi, kiedy wie, że przyjadę albo jak ją poproszę. Są niezastąpione. Po prostu je uwielbiam, Nie tylko ja, bo cała rodzina.
Składniki:
ziemniaki ugotowane 7 szt.
ziemniaki surowe 7 szt.
mąka 5-6 łyżek
pasztetowa drobiowa 300 g.
sól 1/2 łyżeczki
kiełbasa śląska lub ulubiona 1-2 pętko
cebula 1 szt.
olej do smażenia
masło 1 łyżka
Metoda:
1.
Ziemniaki ugotowane powinny być bardzo dobrze ostygnięte. Przecisnąć je przez praskę. Do oddzielnej miski ziemniaki surowe zetrzeć na tarce o najdrobniejszych oczkach. Przełożyć na lnianą, czystą ściereczkę i dokładnie odcisnąć nadmiar wody, aż ziemniaki będą zbite. Dodać do ugotowanych ziemniaków. Dodać też sól i mąkę i zagnieść ciasto ( jeżeli zajdzie potrzeba można dosypać trochę mąki - ja tylko oprószyłam ręce ).
2.
Masę podzielić na 4 wałki. Każdy pokroić na niewielkiej grubości plastry. Pasztetową pokroić w kostkę. Z masy uformować kulkę, lekko rozpłaszczyć wilgotną dłonią i na środku ułożyć pasztetową. Uformować kulkę. Przygotowane kulki wrzucić do gotującej się wody. Kiedy wypłyną na wierzch gotować jeszcze do 2-3 minut.
3.
Kiełbasę i cebule pokroić w drobną kostkę. W rondelku rozgrzać olej. Dodać masło i poczekać,aż się rozpuści. Wrzucić cebulę i smażyć, aż się lekko zeszkli. Następnie dodać kiełbasę i smażyć, aż się zarumieni. Gotowe pyzy polać cebulą i kiełbasą.
FRYTKI Z PIEKARNIKA
Smaczna i zdrowa alternatywa dla frytek smażonych w głębokim oleju.
Składniki:
ziemniaki 0.5 kg.
sól do smaku
olej 3-4 łyżki
pergamin
Metoda:
Ziemniaki obrać, pokroić na formę frytek. Umyć i odsączyć ręcznikiem papierowym ( dokładnie ). Skropić olejem i wymieszać. Piekarnik nagrzać do 220 stopni. Frytki wyłożyć na blaszce wyłożonej pergaminem. Wstawić do piekarnika i piec ok. 20-25 min. w zależności od piekarnika. Frytki przełożyć do miski, posolić i wymieszać.
